Gospodarka Starożytnego Rzymu.

BRMTvonUngern

Siła nabywcza pieniądza w Rzymie od 64 r. do VI w. n.e.
Zagadnienie siły nabywczej pieniądza w starożytnym Rzymie od reformy Nerona z 64 r. n.e., zmniejszającej wagę denara do średnio 3,4 g i zawartość czystego srebra w jego stopie do ok. 90%, po VI wiek...

[1] Zagadnienie pieniądza i procentu u Arystotelesa (384 r. p.n.e.–322 r. p.n.e.) odnajdujemy w rozdziale III w księdze I traktatu
pt. "Polityka". --->
[link widoczny dla zalogowanych]
[2] Coactores byli poborcami, których zasadniczym zadaniem było pobieranie pieniędzy na rachunek klientów. Za swoje usługi
otrzymywali oni 1% sumy (merces centesima) uzyskanej od dłużnika. ---> [link widoczny dla zalogowanych]
16 godz. i 10 min temu via Wykop 2 Lifelike Autor

...

Oj prowokujecie mnie bo akurat ostatnio tym się zająłem. O i no proszę źródła do ściągnięcia. Zobaczę...
Oto co sobie ustawiłem.
Pieniądz
Denar waga od Nerona zawsze 3,41 potem zawartość srebra 95-98 to znaczy 100% bo nie umieli bardziej oczyścić mniej to już psucie pieniądza czyli ,keynesizm' tak tak już wtedy potrafili robić ,dodruk' a raczej dotłuk bo monety robili tłukąc młotkiem w stempel.
Gdy jest liczba przed np 222–235 12 40.5 znaczy ona ,zbadano 12 monet i zawierały 40,5% srebra a była bita w latach 222-235' . Bo i tu ilość była nierówna bo nie umieli precyzyjnie mieszać miedź ze srebrem. Zatem 1 zbadana moneta to zbyt słabe źródło.
od 211 4,55 gr 1/72 95-98%
od 200 3,90 gr 1/84 95-98% 110,4
14-37+ 3,90 gr 1/84 97,5-98%
Neron. 3,41 gr 1/96 95-98%
64–68+ 3.41 gr 1/96 93.5%
68- 69 92,6
69- 79 84,5
79- 81 81,3
81- 99 91,2
117-138 84,1
138-161 80?
148–161+ 3.41 gr 83.5%
180–192 71.1
193–211 57,3
211-217 4 60,2 3 58.9
218-222 5 49.6 3 42.8
222–235 12 40.5
235–238 2 45.5 1 49,0
238 22 41.7
244–249 14 43.7
249–251 3.41 gr 13 41.9
241 3.41 gr 48%
251–253 4 35.2 5 60.9
253–260 2 40.0 3 17.4
253-268 4 50.9 14 6.4
268-270 7 3.46
270-275 18 3.37 14 4.01
274 podwójny 3.41 g 5%
275-276 4 4.8
276-282 12 3.35
282-283 1 4.0
283-285 1 5.0
284-305 1 94.3 3 3.0
[link widoczny dla zalogowanych]

Spadło zatem z 95-98 do 3%.
Jednak pamiętajmy że jednocześnie w obiegu były różne monety więc na pewno było prawo Kopernika że ,stare' dobre były trzymane jako oszczędności i liczono np. 3 denary nowe za 1 stary itd. Więc kwestia cen się komplikuje bo w jakich niby są denarach?
Ponadto emisje cesarzy którzy ,rządzili' 3 miesiące na pewno nie miały żadnego wpływu na obieg pieniężny! Są tylko ciekawostką! Zatem nie warto ich umieszczać w wykresach bo te denary nie zdążyły się rozejść. Czym innym jest pieniądz władczy który rządził 20 lat tu mógł już dojść do 90% obiegu. Swoją drogą ciekawe jakie są odnalezione ilości poszczególnych emisji? Ale starczy bo jak się zainteresuje to mogę bez końca...

A może obrazek?

O widzicie jak dewaluowali! W tempie wykładniczym najpierw trochę ale potem żeby narkotyk działał trzeba więcej i więcej! A dziś? To samo! Imperium USA i dolar? Taki sam wykres! To jest prawo historii i ekonomii. Jedno ze imperia psują pieniądz żeby pokryć rozrzutność drugie ekonomii że trzeba brać coraz większe dawki emisji żeby osiągnąć ten sam efekt. Czyli jak narkotyki. Bo to są ekonomiczne narkotyki. To jest dewalucja żeby uzyskać inflację trzeba odwrócić do góry nogami a raczej odbić żeby boki nie zamieniły się miejscami.

BRMTvonUngern

Jeśli chodzi o gospodarkę Rzymu to mamy oczywisty brak źródeł. Oczywiście takie rzeczy jak to że było rolnictwo i siali zboże i zbierali to mamy obrazki. Natomiast w sensie ekonomicznym potrzeba danych liczb! Np. Ile było plantacji np. niewolniczych a ile gospodarstw rodzinnych? Nie wiadomo. Ogólnie budowa imperium spowodowała rozrost plantacji i zanik gospodarstw indywidualnych bo takie są skutki globalizacji czyli tworzenia gigantycznych organizmów ekonomicznych. Ale ile było w jakim wieku?! Liczby procenty? Tego nie wiemy.
W ogóle najpierw należało by obliczyć ludność której też nie znamy. Znamy bardzo dobrze liczbę obywateli rzymskich często spisywanych ale to tylko niewielka grupka ludności! Warstwa uprzywilejowana i rzadząca.
Oprócz nich były miliony wolnych nigdzie nie spisanych no i miliony niewolników w ogóle nie spisywanych bo byli prywatną własnością i nikomu nic do inwentarza żywego! Rzymskie prawo własności jak wiemy drobiazgowo przestrzegane jak nigdzie. Stąd nie wiadomo tak naprawdę ilu ludzi tam żyło...

Oczywiście były spisy ludności znane choćby z Biblii! Słynna podróż do Betlejem bo Cezar zarządził spis. Jednak tych danych oczywiście dawno nie ma. Nie były zapewne publikowane będąc tylko do wglądu władz.
Natomiast spisy obywateli były przepisywane skrupulatnie i przetrwały. Mamy je obecnie w internecie. Cenna strona:

[link widoczny dla zalogowanych]
I widać od razu problemy:
Rok liczba obywateli
86/85 B.C. 463,000
70/69 B.C. 910,000
lub 900,000 - przyjmuję to jako grube zaokrąglenie. Prawidłowa liczba 910 tys.
Widzimy tutaj rozszerzenie obywatelstwa na rzekomo wszystkich wolnych obywateli Italii. Jednak jest to zbyt mała liczba ponieważ obywatele już masowo mieszkali poza Italią i ilu ich mogło być na półwyspie? 700 tys? daje to zgodnie z pamiętnikami Cezara razy 4 czyli 2,8 milona ludzi czyli 10 osób na kilometr gdy uważa się że gęstość była conajmniej 25 osób. Czyli 7 mln. 4,2 mln niewolników? To absurd. Coś tu jest nie tak.

Dalej później rozszerzono obywatelstwo na wszystkich wolnych w Imperium.

28 B.C. (Augustus) 4,063,000
8 B.C. (Augustus) 4,233,000

A więc mamy ponad 4 miliony ... ale już po kilku latach

A.D. 14 (Augustus) 4,937,000

Taki przyrost naturalny jest wątpliwy ale mało tego!

A.D. 47
5,984,072
6,941,691
6,944,000

Tu na dodatek zgubili milion co nie jest trudne bo np. w alfabecie rzymskim 5 i 6 to V oraz VI zgubić kreskę nietrudno. Zakładam że dwa źródła mówią prawdę a jedno się myli bo trudno przyjąć dwie takie same pomyłki. Zatem prawidłowo 6.944 tys.

Czyli było ponad 4 jest prawie 7 milionów. To pokazuje że pierwsze spisy nie objęły wszystkich i nie ma żadnej gwarancji że te 7 milionów to już wszyscy. Ponadto nie wiadomo komu oni właściwie przyznali? W Dziejach Apostolskich jest wzmianka że ktoś jest obywatelem rzymskim. Czyli to znów wyjątek bo były miliony wolnych wciąż nie będące obywatelami! Przypuszczam że obywatelami stawali się byli sojusznicy Rzymu ale nie ci co stawiali czynny opór i zostali podbici. Choć wolni nie weszli do grupy rządzącej i najwyraźniej nawet w Italii tacy byli.

Zatem spisy obywateli dają liczbę ... spisanych obywateli nawet nie wszystkich...

A zatem wiemy że nic nie wiemy. Widać że historia dawnych wieków to ciężka praca i nie ma tak że pójdziesz do archiwum i skopiujesz. Trzeba olbrzymiej pomysłowości. I tu pojawiły się różne wskaźniki. Np. pomysłem było policzenie... wraków statków! Które tkwią na dnie mórz. I nawet mamy bazę internetowa tych skorup:
[link widoczny dla zalogowanych]

Ogólny wykres jest taki:

Szczyt miał być w latach 100 do 0 a potem od 0 do 100 trochę spadło a potem już spadało na łeb na szyję aż nastąpiły wieki ciemne i wręcz upadek cywilizacji znany ze źródeł po czym odrodzenie już w formie cywilizacji łacińskiej...

Jest to wskaźnik tzw. symptomatyczny czyli pokazujący symptomy zjawiska. Widać że gospodarka, ludność, wszystko najpierw dynamicznie rosły osiągając szczyt od roku 100 do roku 100 i potem nastąpił szybki upadek. To dotyczy nie tylko Rzymu bo wraki są wszelkiego typu. Europa Północna Azja Mniejsza czyli obszar cywilizowany ogółem. Rzym stopniowo obejmował wszystkie te tereny.

Tu jednak jest problem bo co z postępem techniki? Jeśli budowano coraz lepsze okręty to coraz mniej tonęło co nie oznacza upadku cywilizacji a wręcz jej wzrost. Co z bitwami morskimi? Zostawiają mnóstwo wraków które należało by odjąć! Gdy zapanował Pax Romana czyli pokoj rzymski nie bylo już olbrzymich bitew morskich a więc wraków. Czy to oznacza spadek w ekonomii? Wręcz przeciwnie! Takie są braki tego wskaźnika. Jednak że ogólnie rosło a potem spadało nie ulega żadnej wątpliwości. Znamy to z wszelkich źródeł!

Tu kończę bo kiedyś trzeba. Są inne pomysły ale może innym razem.

BRMTvonUngern

Innym ciekawym źródłem są osady metali na śniegach północy np. Grenlandii. Można je określić rok po roku. Ile się odłożyło. A stąd uzyskać obraz hutnictwa czyli obróbki metali. Jak ważny jest metal dla cywilizacji nie muszę mówić.

Niestety coś tu jest nie tak.
[link widoczny dla zalogowanych]
W okresie późnej republiki jest ogromna dziura. Żadnej katastrofy cywilizacji od roku (minus) - 100 do 0 absolutnie nie było! Wręcz przeciwnie Rzym się rozrastał i obejmował coraz więcej krajów już nie tylko Śródziemnomorskich ale i szedł na Północ czyli Galia. Obszar wokół obecnego Paryża i obecna Belgia ...
Trzeba wyjaśnić czy nie ma błędu odczytu?!

Na dodatek posiadamy inny wskaźnik! I ten nie ma tej dziury. Stąd jest wiarygodny. Niestety brak danych liczbowych! Wadą anglosakich publikacji jest to że często głównym celem jest zrobienie wykresiku. I zadowoleni. Ale gdzie tabelka z liczbami? Gdybym byl recenzentem to bym nie puścił artykułu. Zrób tabelkę! Jeśli by było cytowanych że 30 dodatkowych wykresow to w porządku. Niekoniecznie muszą być liczby. Powinny być w cytowanych artykułach. Ale jeśli coś jest głównym tematem artykułu i jest tylko wykresik to artykuł nie spełnia warunku wyczerpania tematu.

Zatem musiałem odczytać naocznie z wykresu co jest absurdem bo przecież wykres jest na podstawie liczb. I wyszło mi:
Tony metryczne
750 . . 500
650 . 1.000
550 . 3.000
450 . 6.000
350 14.000
250 23.000
150 32.000
. 50 51.000
. . 0 78.000
. 50 65.000
150 44.000
250 25.000
350 15.000
450 . 9.000
550 . 7.000
650 . 6.000
750 . 5.000
850 . 4.000
950 . 7.000
050 13.000
150 17.000
250 20.000
350 22.000
450 26.000
550 28.000
650 52.000
750 90.000
Hong, Sungmin; Candelone, Jean-Pierre; Patterson, Clair C. ; Boutron, Claude F. (1994). "Greenland Ice Evidence of Hemispheric Lead Pollution Two Millennia Ago by Greek and Roman Civilizations". Science. 265 (5180): 1841–1843.

...

Każdy sobie może czytać sam jak chce. Czy to tak dużo zajęło miejsca?!
Wykres bardzo podobny do wraków statków. Też szczyt od - 100 do 100. Przed jest wzrost po jest spadek. Zatem mamy już dwa źródła w miarę pewne. Uzyskane z obliczeń w naszych czasach bo rzecz jasna nie mogło być tego w Starożytności.
Oczywiście absolutnie nie wynika z tego że dopiero w 1750 osiągnięto poziom Starożytny. Skok technologii hutnictwa był gigantyczny, w 1750 byly już powszechne tzw. wielkie piece coś w ogóle nie do pojęcia w czasach Rzymu! To są tylko osady metalu! Lepsze spalanie daje więcej żelaza a mniej osadów. Stąd produkcja żelaza w 1750 była olbrzymia jak na starożytność a emisja niska. Zatem niższy poziom osadów ale nie produkcji! Można porównywać tylko dla czasów Starożytnych gdzie technologia mało się zmieniała. Ale trochę też było postępu. Nie tak jak później ale był!

BRMTvonUngern

Mankamentem powyższych dwu źródeł jest zatem to że nie uwzględniają postępu naukowo technicznego. Lepsze okręty rzadziej toną. Lepsze technologie hutnicze wytwarzają mniej osadów.

Szukam zatem dalej i oczywiście mam coś znacznie lepszego...
Rękopisy! Tu nie ma ,wzrostu wydajności'. Im więcej rękopisów tym więcej informacji. A więc dawna informatyka. Jedyny nośnik niezmiennej wiedzy bo drugi przekaz ustny zniekształca z biegiem czasu. Stąd z wydarzeń historycznych powstają w końcu mity i wręcz dziwactwa typu hydry, harpie, centaury... Będące fantastyką.

A bazami danych czyli ,serwerowniami' były klasztory co oczywiste!
Mamy też bazę danych obecnie w Leuven:
[link widoczny dla zalogowanych]

Gdzie można znaleźć wykaz najstarszych rękopisów! Coś cennego. Wyszukałem analogicznie stulecie po stuleciu ile zachowalo się rękopisów. Wziąłem tylko te datowane na konkretne stulecie! Bo najczęściej datacja wygląda tak. Rękopis powstał od od. I jeśli to jest od -200 do +300 to mamy 500 lat! Mało to nam mówi! Po prostu macie zapisana kartkę bez daty i powiedzcie w którym roku powstała?! Oczywiście jest węgiel c14 ale to trzeba kartę ... spalić żeby był węgiel. I otrzymamy wynik od 200 do 400 roku! Smile

)) Więc robota idioty.

Zatem wyniki są takie!

4w to czwarty wiek a liczba 5 to po prostu pięć rękopisów na stulecie!

BRMTvonUngern

Ilość wybudowanych świątyń rzymskich według wieku.
Przed rokiem zero liczy się na odwrót czyli po roku 300 jest 299 co jest trudne do przyswojenia jeśli ktoś nie jest historykiem starożytności.
Niestety tylko ilość na sztuki. Lepsza byłaby objętość lub chociaż pole podstawy bo często są to ruiny i nie wiemy jak to było wysokie ale podstawę znamy.