Archeomuzyka.

BRMTvonUngern

Archeomuzykologia – początek nowej dyscypliny naukowej w Polsce
Opublikował/a Data publikacji
„Muzyka w archeologii” to tytuł sympozjum naukowego, które odbyło się w dniach 4-5 marca w Instytucie Muzykologii (IM) UW w Warszawie. – Jest to dzień bardzo szczególny dla naszego instytutu, ponieważ ta konferencja sprawia, że Instytut Muzykologii włącza się w międzynarodowe środowisko archeomuzykologiczne – powiedziała prof. Sławomira Żerańska-Kominek, dyrektor IM UW, otwierając obrady.
Prehistoryczne grzechotki ze zbiorów Muzeum Ślężańskiego. Fot. Ratomir Wilkowski, Creative Commons
Jak wyjaśniała prof. Żerańska-Kominek, badania o profilu archeomuzykologicznym nie są novum za granicą. Tam pomysł połączenia tych dwóch dyscyplin narodził się w latach 70. XX wieku. – Archeologia muzyczna ma odrębną metodologię i tworzy dzisiaj intensywnie rozwijające się środowisko naukowe – dodała. Jednak w Polsce do tej pory zabrakło systemowej współpracy między środowiskami archeologów i muzykologów. Tym samym Instytut Muzykologii UW zainicjował w Polsce nową dyscyplinę – archeomuzykologię.
Z kolei prof. Wojciech Nowakowski, dyrektor Instytutu Archeologii UW, stwierdził w czasie otwarcia konferencji, że wspólna dla archeologów i muzykologów jest ciekawość świata i chęć ustalenia, jak wyglądała konkretna dziedzina życia szeroko rozumianych przodków. Jednak obie grupy różni spojrzenie na zabytek i zastosowany warsztat badawczy.
Konferencja odbyła się w ramach działań realizowanych w związku z projektem „Archeologiczne instrumenty muzyczne w polskich zbiorach muzealnych”, finansowanym przez Narodowy Program Rozwoju Humanistyki (NPRH). Jego koordynatorem jest muzykolog, prof. Anna Gruszczyńska–Ziółkowska z Zakładu Muzykologii Systematycznej IM UW, która wielokrotnie w swojej pracy badawczej podejmowała wątki archeologiczne.
– Środowiska archeologów i muzykologów nierzadko pracują na tych samych materiałach, ale często odrębnie, bez porozumienia. Dlatego celem tego spotkania i projektu jest próba połączenia obu środowisk. Liczę na to, że konferencja będzie miała charakter roboczy i będzie wypełniona ciekawymi dyskusjami – mówiła prof. Gruszczyńska–Ziółkowska.
Referaty przedstawili zarówno członkowie grupy pracującej w ramach projektu NPRH, jak również archeolodzy zajmujący się różnymi aspektami związanymi z tańcem czy muzyką w archeologii, np. analizą przedstawień – pod tym kątem – na ścianach naczyń ceramicznych. Archeolodzy zaprezentowali też instrumenty muzyczne odkryte w czasie bieżących badań wykopaliskowych.
Celem projektu NPRH realizowanego w IM UW jest znalezienie i analiza instrumentów muzycznych w polskich zbiorach muzealnych, uniwersyteckich i PAN-owskich. W czasie obrad studenci i doktoranci zaangażowani w przedsięwzięcie przedstawili wstępne wyniki. Młodzi naukowcy nie tylko zweryfikowali ustalenia archeologów, co do funkcji domniemanych zabytków (czy są to narzędzia, a może właśnie instrumenty?), ale też wykonali szereg nagrań i analiz akustycznych. Uczestnicy konferencji wysłuchali dźwięków, które wydają oryginalne grzechotki i inne instrumenty sprzed tysięcy lat oraz usłyszeli profesjonalny komentarz na temat widma wydawanych dźwięków.
– Kolejną konferencję planujemy w przyszłym roku. Dyskutować będziemy na niej ze środowiskiem etnologów. Natomiast w 2018 roku podsumujemy nasze dotychczasowe działania i wytyczymy kierunki badawcze na przyszłość – powiedziała w rozmowie z PAP prof. Gruszczyńska–Ziółkowska.
Celem projektu NPRH jest również wykształcenie młodych kadr – większość osób zaangażowanych w przedsięwzięcie to studenci lub doktoranci IM UW, ale kierowniczka zespołu jest otwarta na szeroką, interdyscyplinarną współpracę nie tylko z archeologami i czy etnologami. W badania włączają się też akustycy z Politechniki Warszawskiej czy architekci Politechniki Wrocławskiej, zajmujący się nowoczesnym modelowaniem trójwymiarowym.
– Instrument muzyczny czy narzędzie dźwiękowe są nie tylko przedmiotami wydającymi dźwięki. Ich właściwości wskazują na sposób słyszenia świata przez człowieka – rzecz, o której dzisiaj, w dobie powszechnego hałasu, rzadko myślimy. Dziś „zamykamy” nasze uszy na natłok dźwięków – opowiadała prof. Gruszczyńska–Ziółkowska wskazując kierunek refleksji związany z badaniami.
Na pytanie, czy na podłożu projektu NPRH powstanie w IM UW pierwszy w Polsce zakład archeomuzykologiczny dyrektor IM UW prof. Żerańska–Kominek nie potrafiła udzielić PAP jednoznacznej odpowiedzi. Dyrektor stwierdziła, że jeśli dziedzina ta będzie cieszyć się dużym zainteresowanie i jeśli znajdzie się dostatecznie silna grupa zainteresowana tematyką, nie jest to w przyszłości wykluczone.
– Nie ulega wątpliwości, że jest to pierwsza w Polsce próba systemowej organizacji wspólnych badań podejmowanych przez archeologów i muzykologów – dodała prof. Gruszczyńska–Ziółkowska.

...

To niezwykle ciekawe jak dawniej grano.